A roda que sube soa por unha pendente

(Imagen Wikipedia)

Oiriades contar varias veces casos de vehículos que ascenden por costas sen axuda do motor, ou rodas que colocadas nunha pendente comezan a rodar ¡cara arriba!

Pois ben, isto é consecuencia do efecto Coriolis, que afecta aos corpos que se moven respecto de un sistema de referencia que vira como o da imaxe ou como a terra.

Podes notar este efecto se tratas de camiñar desde o centro ata a periferia cando estés nun tiovivo. Notarás unha forza en sentido contrario ao de rotación. É a forza de Coriolis.

Este efecto Coriolis é o responsable de que os trens desgasten máis o raíl esquerdo no hemisferio norte e o dereito no hemisferio sur. Tamén se debe ao efecto coriolis o movemento dos ventos e o sentido de xiro dos furacáns. Adóitase decir que o vórtice dos líquidos que desaugan por un sumidero tamén se debe ao efecto Coriolis, pero está calculado que dito efecto e demasiado pequeno para xustificalo.

Algúns ríos teñen maior altitude na desembocadura que no seu nacemento, tamén como consecuencia do efecto Coriolis.

A pregunta é: ¿que é verdade e que é un conto chinés neste artigo?

Campo magnético terrestre

(imaxe de Wikipedia con licencia de Creative Commons: http://creativecommons.org/licenses/by-sa/2.5/)


Explorade estas ligazóns:
http://es.wikipedia.org/wiki/Campo_magn%C3%A9tico_terrestre
http://ciencia.nasa.gov/headlines/y2003/29dec_magneticfield.htm
http://www.practiciencia.com.ar/ctierrayesp/tierra/estructura/campomag/index.html
http://www.astromia.com/tierraluna/magnetismo.htm

Cada canto tempo cambia a polaridade do campo magnético terrestre?
A que se debe o campo?
A que se debe 0 cambio de polaridade?

Compases orientados

Imazxe do autor con licencia de Creative Commons.

O caso I representa un compás cuxa agulla fíxase en posición horizontal (a azul) e outro compás cuxa agulla pode xirar libremente ata que adopta a posición de equilibrio (a marrón). Neste caso, o segundo compás sitúase tamén horizontalmente enfrontando ao primeiro o polo de nome distinto.
No caso II, fixamos o azul en posición vertical e o marrón adopta a posición que se ve.
¿Cal será a posición correcta do compás marrón se a azul fixámola como no caso III?

Dilatación de buracos

Imaxinade unha placa plana que ten un buraco no centro, como a da figura. Se se quenta, se dilata. Pero, ¿o buraco faise máis grande ou máis pequeno?

O Compás

(imagen CNICE)

Parece que os primeiros que utilizaron o compás foron os chineses fai máis de 2000 anos, aínda que as primeiras non eran exactamente unha agulla nunha caixa de madeira ou metálica cunha esfera de puntos cardinales.

Visitade estes vínculos:

http://www.educar.org/inventos/brujula.asp

http://es.wikipedia.org/wiki/Br%C3%BAjula

e dicídeme:

¿COMO ERAN OS PRIMEIROS COMPASES DOS CHINESES?

¿EN QUE OBRA CUMIO DA LITERATURA ITALIANA E UNIVERSAL MENCIÓNASE O COMPÁS?

Escalas de temperatura.

(imaxe tomada do CNICE)

Existe unha temperatura que ten o mesmo valor na escala Celsius e na Fahrenheit. Cal é?

Viaxe ás antípodas

(imaxes CNICE e elaboración propia)

A maioría da terra ten as súas antípodas no mar. Só unha parte de sudamérica coincide con Asia. O resto son territorios soltos.


Parte de Galicia ten os seus antípodas en Nova Zelanda.


Supoñamos que se puidese construír un túnel desde Vigo, que pasase polo centro da terra, seguindo un diámetro e que desembocase en Nova Zelanda. Este túnel tería que superar, ciertamente algúns problemas técnicos. Por exemplo, ¿que tuneladora resistiría a elevadísima temperatura no interior da terra? ¿De que material deberíanse construír as paredes do túnel? Pero abstraigámonos desas minucias para avanzar.


Habemos visto que a gravidade no interior da terra é proporcional á distancia ao centro. Supoñendo que a densidad da terra sexa constante, obtense, logo das deducións correspondentes:


g= 4/3.pi.d.G.r


onde: d é a densidad, pi é 3,14159..., G é a constante de gravitación universal e r é a distancia ao centro da terra.
Se se deixa caer un obxecto por ese túnel, tería unha aceleración igual a esa g, é dicir, porporcional á posición medida desde o centro (é a mesma x do movemento armónico). Este obxecto tería un MHS. Entraría no túnel a velocidade cero e máxima aceleración, alcanzaría a súa máxima velocidade con aceleración cero no centro, e a continuación, frearía ata ter velocidade cero no outro extremo.


Se ese obxecto fose un tren, levaríanos de Vigo a Nova Zelanda sen necesidade de motor e con gasto de enerxía cero. Únicamente habería que evitar rozamientos.


Ademais, a viaxe duraría moi pouco tempo, ¿Canto? ¿Podes calculalo?


Podes ver un recreación desta viaxe en:
Tren no túnel

De bote en bote.

(imaxe CNICE)

Un amigo meu do instituto e a facultade era xogador de voleibol. Foi internacional varios anos. Nas probas físicas que lles facían na selección, el sempre era o mellor na especialidade de bote. Consiste en saltar para alcanzar a maior altura posible sen tomar carrerilla. No sitio.
Este amigo botaba ao redor dun metro.
Supoñamos que este amigo medía 1,80 m. Supoñamos que o centro de gravidade dunha persoa está no centro (esta suposición é moi radical). Supoñamos que a dinámica do bote consiste en agacharse ata que o centro de gravidade queda a 50 cm do chan, faise forza coas pernas contra o chan mentres que se estira completamente e ese impulso é o que lle permite elevarse un metro (este metro mídese desde o chan ata os pés).
¿Con que velocidade saía impulsado ao despegarse do chan?
¿Cal é a proporción entre a forza que facía contra o chan e o seu propio peso?
Non é necesario, pero por se cres que che axuda, chamábase Eduardo e tiña uns 80 kg de masa.

¡Esas escuras porcentaxes!

Lido en El País a finais de 2006:

"A lo largo del año 2006 han descendido los muertos en accidente de tráfico en un 9,3 %.
Buena parte de este descenso se puede atribuir a la entrada en vigor del carné por puntos, pues, entre los meses de Enero y Junio, es decir, antes de la implantación de dicho carné, el descenso en el número de muertos fue de un 3,2 %, mientras que entre los meses de Julio y Diciembre, ya con el carné en vigor, el descenso de víctimas mortales fue del 9,2 %".
...
¿É esto posible? ¿Que é o que non vai?

¿Quen provoca as mareas?

(Imaxe do CNICE)

Aprendemos que as mareas son causadas pola gravidade da lúa. Con todo, se calculamos a forza de atracción entre o sol e a terra veremos que esta é varias veces superior que a forza de atracción entre a terra e a lúa.
¿Por que, entón non dicimos que é o sol o causante das mareas?

A fusión dos polos

Atlántico sur (foto CNICE)

Na película documental Unha verdade incómoda, Al Gore, ex Vicepresidente dos E.E.U.U. con Bill Clinton, sostén que de fundirse a maior parte do xeo do polo Norte ("o ártico"), o nivel das augas do mar apenas subiría; con todo, se se fundisen os xeos do polo Sur ("A Antártida"), entón si que se produciría un gran e devastador aumento do nivel das augas en todo o mundo.
¿É verdade isto? ¿Ten algunha explicación física?